अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र कसे मिळवावे – संपूर्ण माहिती (२०२५)

शेती हा आपल्या देशाचा कणा मानला जातो. शेतकऱ्यांना शाश्वत आधार देण्यासाठी शासन विविध योजना लागू करत असते. या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र आवश्यक असते.
या लेखात आपण — कोण अर्ज करू शकतो, आवश्यक कागदपत्रे, अर्ज प्रक्रिया (ऑनलाइन व ऑफलाइन) आणि प्रमाणपत्राचे फायदे याबाबत सविस्तर माहिती पाहणार आहोत.

अल्पभूधारक शेतकरी म्हणजे कोण?

• अल्पभूधारक शेतकरी : एकूण शेतीक्षेत्र १ हेक्टर (सुमारे २.५ एकर) पेक्षा कमी असलेला शेतकरी.

• लघुभूधारक शेतकरी : १ ते २ हेक्टरपर्यंत शेती असलेले.

हा दाखला मिळवणे म्हणजे केवळ एक कागद नव्हे, तर शासकीय योजनांमध्ये प्रवेशाचे दार आहे.

अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र का आवश्यक आहे?

• प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेचा लाभ

• खत, बियाणे व औषधांवरील अनुदान

• शेतीसाठी कमी व्याजाचे कर्ज

• सिंचन व कृषी यंत्रसामग्री योजनांमध्ये प्राधान्य

• कर्जमाफी योजनांमधील प्राथमिक पात्रता

आवश्यक कागदपत्रे

1. ओळखीचा पुरावा (Identity Proof) – कोणतेही एक

   • आधार कार्ड
   • मतदार कार्ड
   • पॅन कार्ड</strong></h6>
     </li>
     <li>
     <h6><strong>ड्रायव्हिंग लायसन्स</strong></h6>
     </li>
     <li>
     <h6><strong>सरकारी ओळखपत्र</strong></h6>
     </li>
     </ul>

2. पत्ता पुरावा (Address Proof) – कोणतेही एक

   • आधार कार्ड / रेशन कार्ड / पाणी-वीज बिल / प्रॉपर्टी टॅक्स पावती / ७/१२ उतारा / ८अ उतारा

3. शेतीच्या मालकीचे पुरावे

   • ७/१२ उतारा, ८अ उतारा, तलाठ्याचा अहवाल (तपासणीसाठी)

4. स्वयंघोषणापत्र (Self Declaration)

   • आपण अल्पभूधारक आहोत हे स्पष्ट करणारे व स्वाक्षरी केलेले पत्र

अर्ज प्रक्रिया

१. ऑनलाइन अर्ज – Aaple Sarkar पोर्टल

• https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in वर लॉगिन करा

• नवीन वापरकर्ता असल्यास रजिस्ट्रेशन करा

• महसूल विभाग → महसूल सेवा → अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र निवडा

• नाव, पत्ता, क्षेत्रफळ, ७/१२ व ८अ तपशील भरा

• कागदपत्रे (७५ KB ते 500 KB) अपलोड करा

• फोटो व सही अपलोड करून शुल्क भरावे

• अर्ज सबमिट करून पावती क्रमांक सुरक्षित ठेवा

• १५ दिवसांत डिजिटल दाखला मिळतो

२. ऑफलाइन अर्ज – ग्रामपंचायत/तहसील कार्यालय

• नजीकच्या ग्रामपंचायत, सेतू केंद्र किंवा तहसील कार्यालयात भेट द्या

• आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज सादर करा

• तलाठी/मंडळ अधिकारी प्रत्यक्ष शेती तपासणी करतो

• पात्र असल्यास ७–१५ दिवसांत दाखला दिला जातो

अर्ज करताना लक्षात ठेवण्यासारखे मुद्दे

• खोटी माहिती दिल्यास अर्ज फेटाळला जाईल

• सर्व माहिती खरी व पारदर्शक असावी

• एकत्रित स्कॅन फाईल असल्यास प्रक्रिया जलद होते

• अर्जाचा स्टेटस SMS/Email द्वारे मिळतो

• प्रमाणपत्र डिजिटल किंवा प्रिंट स्वरूपात वापरता येते

प्रमाणपत्राचे फायदे

1. प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी (PM-KISAN) – दरवर्षी ₹6000 अनुदान

2. PMFBY – पिकविमा योजना – आपत्तीमध्ये भरपाई

3. कृषि यांत्रिकीकरण योजना – ट्रॅक्टर, रोटावेटरवर अनुदान

4. सिंचन सुविधा व ठिबक योजना – ठिबक, स्प्रिंकलर, सोलर पंप सवलतीत

5. खत व बियाणे खरेदी – अनुदान दराने उपलब्ध

6. कर्ज व कर्जमाफी योजना – प्राथमिक पात्रता म्हणून मान्यता

महत्त्वाच्या योजना – ज्या साठी दाखला आवश्यक

डिजीटल भारतातील सोय

आता Aaple Sarkar पोर्टलमुळे शेतकऱ्यांना घरबसल्या अर्ज, स्टेटस तपासणी व वेळेवर दाखला मिळवता येतो.

निष्कर्ष

अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र हे शेतकऱ्यांच्या आर्थिक सुरक्षेचे प्रवेशद्वार आहे.
योग्य कागदपत्रे तयार करून व वेळेत अर्ज करून आपण शासनाच्या अनेक योजनांचा लाभ सहज घेऊ शकतो.