प्रतिकूल हवामान आणि गुलाबी बोंडअळीचा कापसाला मोठा फटका; शेतकरी अडचणीत

यंदाच्या खरीप हंगामात कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी परिस्थिती अत्यंत कठीण ठरत आहे. अचानक बदललेले हवामान, सततचा ओलावा, दाट धुके आणि त्यातून वाढलेला गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव यामुळे कापूस पिकाला मोठ्या प्रमाणात नुकसान सहन करावे लागत आहे. विशेषतः आदिलाबाद आणि आसपासच्या कापूस पट्ट्यात या संकटाचा तीव्र परिणाम दिसून येतो.

हवामान बदलाचा कापसावर परिणाम

हंगामाच्या उत्तरार्धात पडलेला पाऊस, सकाळी दाट धुके आणि वाढलेली आर्द्रता यामुळे कापसाच्या वाढीवर प्रतिकूल परिणाम झाला. या वातावरणात—

• बोंडांची वाढ खुंटली

• बोंड गळती वाढली

• कापसाचा दर्जा खालावला

अनेक शेतांमध्ये अपेक्षित उत्पादन मिळालेले नाही.

गुलाबी बोंडअळीचा वाढता प्रादुर्भाव

ओलसर हवामान गुलाबी बोंडअळीच्या वाढीस पोषक ठरले. परिणामी—

• कापसाच्या बोंडात अळी शिरली

• आतून कापूस पोखरला गेला

• उत्पादनात मोठी घट झाली

काही भागांमध्ये फवारण्या करूनही अळीवर प्रभावी नियंत्रण मिळाले नसल्याचे शेतकऱ्यांचे म्हणणे आहे.

उत्पादन घटल्याने आर्थिक ताण

उत्पादन घट आणि वाढलेला खर्च यामुळे शेतकऱ्यांवर दुहेरी आर्थिक भार आला आहे—

• बियाणे, औषधे आणि फवारणीचा खर्च वाढला

• मिळणारे उत्पादन अपेक्षेपेक्षा कमी

• बाजारात दरही फारसे समाधानकारक नाहीत

या परिस्थितीत कापूस शेती तोट्यात गेल्याची भावना अनेक शेतकरी व्यक्त करत आहेत.

पीक पद्धती बदलण्याचा विचार

सततच्या नुकसानीमुळे काही शेतकरी पुढील हंगामात—

• कापसाऐवजी हरभरा किंवा इतर कमी खर्चिक पिकांकडे वळण्याचा

• कापूस क्षेत्र कमी करण्याचा

विचार करत आहेत. हे चित्र कापूस पट्ट्यासाठी चिंतेचे मानले जात आहे.

तज्ज्ञांचा सल्ला

कृषी तज्ज्ञांच्या मते—

• वेळेवर पीक निरीक्षण

• एकत्रित कीड व्यवस्थापन (IPM)

• हवामानानुसार फवारणीचे नियोजन

यावर भर दिल्यास भविष्यातील नुकसान काही अंशी टाळता येऊ शकते.

निष्कर्ष

यंदाचा हंगाम कापूस उत्पादकांसाठी आव्हानात्मक ठरला आहे. प्रतिकूल हवामान आणि गुलाबी बोंडअळीच्या दुहेरी आघातामुळे उत्पादन, उत्पन्न आणि आत्मविश्वास तिन्ही घटले आहेत. शासन, संशोधन संस्था आणि कृषी विभागाने वेळेवर मार्गदर्शन व मदत केल्यास शेतकऱ्यांना काहीसा दिलासा मिळू शकतो.

हे पण वाचा

• गुलाबी बोंडअळीवर प्रभावी नियंत्रण कसे करावे? तज्ज्ञांचे मार्गदर्शन

• कापूस पिकासाठी हवामान बदल का धोकादायक ठरतोय? शेतकऱ्यांनी काय काळजी घ्यावी

• कापूस उत्पादन घटले तरी नुकसान कसे कमी कराल? खर्च व्यवस्थापन टिप्स

• कापसाचे बाजारभाव का घसरले? पुढील काळात दर वाढण्याची शक्यता आहे का?

• कापसाऐवजी कोणती पिके फायदेशीर? हरभरा, ज्वारी, तूर यांचे आर्थिक विश्लेषण