शेतीत दररोज नवनवीन तंत्रज्ञान येत आहे, आणि त्यात "इलेक्ट्रिक ट्रॅक्टर" हा एक अत्यंत चर्चेचा विषय बनला आहे. पेट्रोल आणि डिझेलवर चालणाऱ्या पारंपरिक ट्रॅक्टरच्या तुलनेत, इलेक्ट्रिक ट्रॅक्टर हा एक पर्यावरणपूरक, शांत आणि किफायतशीर पर्याय आहे.

राज्य सरकारकडून विविध अनुदान योजना, दरकपात आणि प्रोत्साहन दिले जात असले तरी, चालू आर्थिक वर्षात महाराष्ट्रात केवळ ११ इलेक्ट्रिक ट्रॅक्टर विकले गेले आहेत. हा आकडा पाहता शेतकऱ्यांमध्ये या नव्या तंत्रज्ञानाविषयी अधिक जागृतीची गरज स्पष्ट दिसते.

⚡ इलेक्ट्रिक ट्रॅक्टरचे मुख्य फायदे

1. पर्यावरणपूरक:
   धूर, प्रदूषण आणि आवाज नसल्यामुळे इलेक्ट्रिक ट्रॅक्टर पर्यावरणास अनुकूल आहेत.

2. इंधन बचत:
   पेट्रोल/डीझेलऐवजी वीज वापरल्यामुळे मोठा खर्च वाचतो.

3. देखभाल खर्च कमी:
   इंजिनमध्ये तेल, फिल्टर किंवा गिअर नसल्यामुळे दुरुस्ती आणि देखभाल खर्च कमी होतो.

4. सरकारी अनुदान:
   महाराष्ट्रासह अनेक राज्यांमध्ये इलेक्ट्रिक ट्रॅक्टरवर विशेष सबसिडी आणि दरकपात मिळते.

5. शांत आणि सुरक्षित:
   आवाज कमी असल्याने ड्रायव्हरचा ताण कमी आणि वापर अधिक आरामदायक होतो.

अडचणी आणि मर्यादा

• ग्रामीण भागात चार्जिंग स्टेशनची संख्या मर्यादित आहे.

• काही मॉडेल्स कमी अश्वशक्तीचे असल्याने मोठ्या शेतांसाठी अपुरे ठरतात.

• चार्जिंग वेळ आणि बॅटरी बॅकअप मर्यादित आहे.

• किंमत साधारण ₹८ ते ₹१५ लाख, जी अनेक शेतकऱ्यांसाठी जड असू शकते.

• वेगवेगळ्या कंपन्यांचे चार्जर एकमेकांना सुसंगत नाहीत.

सध्याची बाजारस्थिती

सध्या भारतात डीझेल ट्रॅक्टरच वर्चस्वात आहेत. दरवर्षी ५ लाखांहून अधिक डीझेल ट्रॅक्टर विकले जातात, तर इलेक्ट्रिक ट्रॅक्टरची विक्री केवळ डझनभरच आहे.
शेतकऱ्यांचा विश्वास वाढवण्यासाठी सरकार, कंपन्या आणि कृषी विभागाने संयुक्तपणे प्रयत्न करण्याची गरज आहे.

भविष्यातील संधी आणि उपाय

• सरकारने चार्जिंग स्टेशन वाढवणे आणि वीजपुरवठा स्थिर ठेवणे आवश्यक आहे.

• कंपन्यांनी जास्त क्षमतेचे आणि दीर्घकाळ चालणारे मॉडेल्स विकसित करावेत.

• सर्व ब्रँडसाठी एकसमान चार्जिंग सिस्टीम असणे गरजेचे आहे.

• शेतकऱ्यांसाठी डेमो डे, प्रशिक्षण व प्रात्यक्षिके आयोजित केली जावीत.

• नव्या शेतकऱ्यांना कर्ज आणि अनुदान प्रक्रिया सोपी करावी.