कापूस शेतीत क्रांती! ‘सघन पद्धती’ने उत्पादनात ४०% वाढ – सरकारची देशभर अंमलबजावणी
16-07-2025

कापूस शेतीत क्रांती! ‘सघन पद्धती’ने उत्पादनात ४०% वाढ – सरकारची देशभर अंमलबजावणी
कापूस उत्पादनाच्या क्षेत्रात एक नवी क्रांती घडवणारी ‘सघन कापूस लागवड पद्धत’ आता देशभरात राबवली जाणार आहे. या आधुनिक पद्धतीमुळे पारंपरिक शेतीपेक्षा तब्बल ४० टक्के अधिक उत्पादन मिळते, हे लक्षात घेत केंद्र सरकारने याचा देशभर विस्तार करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
2030 पर्यंत भारत ‘कापूस आत्मनिर्भर’; निर्यातीत वाढ करण्याचे लक्ष्य
कोईम्बतूर येथे पार पडलेल्या राष्ट्रीय कृषी चर्चासत्रात केंद्रीय कृषी मंत्री शिवराजसिंह चौहान आणि वस्त्रोद्योग मंत्री गिरीराजसिंह यांनी या पद्धतीची देशव्यापी अंमलबजावणी जाहीर केली.
सघन कापूस लागवड म्हणजे काय?
पारंपरिक पद्धत | सघन पद्धत |
एकरी ~१०,००० झाडे | एकरी ~२९,००० झाडे |
उत्पादन ~५-७ क्विंटल | उत्पादन ~१५ क्विंटल |
या पद्धतीमध्ये पारंपरिक पद्धतीपेक्षा तिप्पट झाडांची संख्या एका एकरात लावली जाते. त्यामुळे कापसाच्या झाडांवर येणाऱ्या बोंडांची संख्या वाढते, परिणामी उत्पादनात मोठी वाढ होते.
या पद्धतीचे फायदे –
झाडांची घनता वाढल्याने उत्पादनात झपाट्याने वाढ.
कमी जमिनीत जास्त उत्पादन.
यांत्रिकीकरणास अनुकूल आणि खर्चात बचत.
उत्पादन वाढल्याने शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुपटीने वाढण्याची शक्यता.
सरकारचा स्पष्ट उद्देश:
2030 पर्यंत कापूस आयात पूर्णपणे बंद.
भारतीय कापसाची जागतिक बाजारपेठेत निर्यात वाढवणे.
योग्य बियाण्यांचे संशोधन, माती आरोग्य सुधारणा आणि तांत्रिक सुसज्जता यावर भर.
नवीन शेतीचा नवा अध्याय
ही पद्धत देशभर लागू झाल्यास भारतातील शेतकऱ्यांना पारंपरिक शेतीच्या मर्यादांमधून बाहेर पडता येईल. कमी खर्चात जास्त उत्पादन घेता येणार असून, शाश्वत शेतीकडे मोठे पाऊल टाकले जाणार आहे.