उडीद (मूग )लागवड कशी करावी…

उडीद पेरणीची संपूर्ण प्रक्रिया म्हणजे तयारी व मातीची नांगरणी, उडीदाची बीजाची निवड, पेरणीची वेळ निश्चित करणे, पेरणीपूर्वी बीजांना संरक्षण देणारी कीटकनाशकांची व बुरशीनाशकांची कार्यवाही, अंतर व गहराई ठेवणे, उच्च गुणवत्तेची खते वापरणे आणि पाणीचे योग्य व्यवस्थापन करणे. त्यासाठी सुरक्षितता, सुविधा, आणि उत्तम उत्पादन उत्पन्न करण्यासाठी असे प्रक्रिया सुनिश्चित करावे.

उडीद पेरणी करण्याची संपूर्ण प्रक्रिया:

१. मातीची तयारी

• नांगरणी: पेरणीच्या आधी मातीची दोन ते तीन वेळा खोल नांगरणी करावी.
• रोटावेटरचा वापर: शेवटच्या नांगरणीनंतर रोटावेटरचा वापर करून माती सडून घ्यावी.

२. बीजाची निवड

• जातींची निवड: आपल्या क्षेत्रातील हवामान आणि मातीच्या प्रकारानुसार उडीदाच्या जाती निवडाव्यात.
• बीजप्रक्रिया: पेरणीपूर्वी बीजांना बुरशीजन्य रोगांपासून संरक्षण मिळवण्यासाठी योग्य कीटकनाशक आणि बुरशीनाशकांची प्रक्रिया करावी.

३. पेरणीची वेळ

उत्तम काळ: उडीदाच्या पेरणीसाठी खरीप हंगामात जून-जुलै किंवा उन्हाळी हंगामात फेब्रुवारी-मार्च हा उत्तम काळ आहे.

४. पेरणीची पद्धत

• अंतर: ओळीतील अंतर 30-40 सेमी ठेवावे आणि बीजांचे अंतर 10-15 सेमी ठेवावे.
• गहराई: बीजांची पेरणी साधारण 3-5 सेमी खोलीवर करावी.

५. खत व्यवस्थापन

• मूलखत: पेरणीच्या वेळी नत्र, स्फुरद आणि पालाश यांचा योग्य प्रमाणात वापर करावा. उडीद पिकाला फार जास्त खताची गरज नसते.
• सेंद्रिय खत: शेणखत किंवा कंपोस्ट खताचा वापर करावा.

६. पाणी व्यवस्थापन

• पहिले पाणी: पेरणीनंतर त्वरित पाणी द्यावे.
• आवश्यकतेनुसार पाणी: पिकाच्या वाढीच्या अवस्थेनुसार पाणी द्यावे. फुलोरा आणि फलधारणेच्या वेळी विशेषतः पाणी व्यवस्थापन करावे.

७. तण नियंत्रण

• पहिले तणनाशक: पेरणीच्या आधी तणनाशकांचा वापर करावा.
• तण नियंत्रण: पेरणीनंतर 2-3 आठवड्यांनी तण काढणे आणि नंतर पुन्हा आवश्यकतेनुसार तणनाशकांचा वापर करावा

८. कीड व रोग व्यवस्थापन

• कीडनाशक आणि बुरशीनाशकांचा वापर: आवश्यकतेनुसार कीड व रोग नियंत्रणासाठी कीडनाशक आणि बुरशीनाशकांचा वापर करावा.

९. पीक काढणी

• योग्य वेळ: उडीद पिकाचे शेंगा पिवळसर होऊन 80-90% शेंगा पिकल्यावर काढणी करावी.
• साठवणूक: काढणीच्या नंतर पिकाची योग्य साठवणूक करावी, जेणेकरून पीक खराब होणार नाही.

हे सर्व पद्धतींचे पालन केल्यास उडीदाचे उत्पादन चांगले येईल आणि आर्थिक फायदा होईल.