खरीप हंगामात सोयाबीनची पेरणी सुरू झाली आहे. काही भागांत चांगला पाऊस झाला, त्यामुळे पीक उगवले आहे. पण पावसाच्या उशीरामुळे अनेक ठिकाणी किडी आणि रोगांचा त्रास वाढला आहे.

अशा वेळी शेतकऱ्यांनी रासायनिक औषधांऐवजी ५% निंबोळी अर्काची फवारणी करावी. हा उपाय स्वस्त, सेंद्रिय (नैसर्गिक) आणि पर्यावरणपूरक आहे.

निंबोळी अर्क कसा तयार करावा?

1. ५ किलो निंबोळी बारीक करून १० लिटर पाण्यात रात्रभर भिजवा

2. दुसऱ्या दिवशी हे मिश्रण गाळा आणि त्यात ९० लिटर पाणी मिसळा

3. २०० ग्रॅम साबणाचा चुरा घालून चांगलं ढवळा

4. तयार द्रावण १०० लिटर होईल – हे एक एकर पीकासाठी पुरेसे आहे

निंबोळी अर्काचे फायदे

• किडींची वाढ थांबते आणि अंडी घालण्याची शक्ती कमी होते

• अळी, मावा, थ्रिप्स, पांढरी माशी यांच्यावर परिणाम होतो

• रासायनिक औषधांपेक्षा स्वस्त आणि सुरक्षित

• जमिनीची गुणवत्ता सुधारते

• पिकांची उत्पादनक्षमता वाढते

आणखी काही सेंद्रिय उपाय

• दशपर्णी अर्क – रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवतो

• तंबाखू अर्क – पाने खाणाऱ्या किडींसाठी उपयोगी

शेतकऱ्यांना सल्ला

• कोवळ्या पिकांवर किडी किंवा रोग दिसल्यास त्वरित निंबोळी अर्काची फवारणी करावी

• फवारणी सकाळी किंवा संध्याकाळी करावी

• अती पावसात किंवा सुकाळात सुद्धा हे उपाय उपयोगी

• कृषी अधिकारी किंवा ‘आत्मा’ संस्थेशी सल्लामसलत करून उपाय योजावेत

निष्कर्ष

शेती नैसर्गिक पद्धतीने केली तर उत्पादन चांगले येते आणि मातीही सुरक्षित राहते. निंबोळी अर्क हा एक सोपा, स्वस्त आणि प्रभावी उपाय आहे जो प्रत्येक शेतकऱ्याने वापरावा.