कापसाचे बोंड वाळतायत, कीड नियंत्रण हाच पर्याय पहा सविस्तर माहिती...

बीटी कापसाला प्रतिकारशक्ती असूनही सध्या कापसावर डोमकळ्यांचा (Pink Bollworm) प्रादुर्भाव झपाट्याने वाढताना दिसतो आहे. या किडीमुळे कापसाच्या बोंडांना गंभीर फटका बसत असून शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान होत आहे.
कृषी विभागानेही स्पष्ट केले आहे की यंदा डोमकळ्यांचा प्रादुर्भाव गेल्या काही वर्षांच्या तुलनेत अधिक प्रमाणात आहे.

हे पण पहा: महाराष्ट्रातील पावसाचा अंदाज, २४ ऑगस्ट ते सप्टेंबरपर्यंतचे अपडेट..

डोमकळ्यांचा प्रादुर्भाव कसा होतो?

• कापूस पेरणीनंतर सुमारे 40-50 दिवसांनी डोमकळ्यांची अळी बोंडात शिरते.

• अळी आतून बोंड खाऊ लागल्यामुळे बोंडं अकाली वाळतात व गळतात.

• सध्या अनेक तालुक्यांत 10-15% पर्यंत नुकसान झाल्याचे निरीक्षण आढळले आहे.

• योग्य वेळी उपाय न केल्यास उत्पादनात 20-25% घट होऊ शकते.

डोमकळ्यांमुळे होणारे परिणाम | Cotton Production Loss:

• कापूस उत्पादनात मोठी घट येते.

• शेतकऱ्यांना थेट आर्थिक फटका बसतो.

• हवामानातील अनियमितता (पाऊस व उन्हाळा) या किडीच्या वाढीस अनुकूल ठरते.

• शेतकऱ्यांसमोर पावसाचे संकट आणि किडींचा विळखा असे दुहेरी आव्हान उभे राहते.

शेतकऱ्यांनी घ्यावयाच्या उपाययोजना | Cotton Crop Protection Tips:

• शेताची नियमित तपासणी करा – बोंडावर छिद्र किंवा अळीचे चिन्ह दिसले तर नमुने तपासा.

• फेरोमोन ट्रॅप्स बसवा – किडीची संख्या मोजणे व नियंत्रणासाठी उपयुक्त.

• शिफारस केलेल्या कीटकनाशकांचा वापर करा – तज्ज्ञांच्या मार्गदर्शनाखालीच औषध फवारणी करावी.

• पीक फेरपालट (Crop Rotation) – दरवर्षी सलग बीटी कापूस घेण्याऐवजी इतर पिके घ्या.

• जैविक नियंत्रण – ट्रायकोग्रामा, बुरशीजन्य औषधे व इतर सेंद्रिय उपाय वापरा

शेतकऱ्यांनी टाळाव्यात अशा चुका:

• सलग बीटी कापूस लावणे – कीड प्रतिकारशक्ती वाढवते.

• एकाच प्रकारचे कीटकनाशक सतत फवारणे.

• वाळलेली बोंडं शेतात सोडणे – त्यामुळे कीड पुन्हा वाढते.

• स्थानिक कृषी तज्ज्ञांचा सल्ला न घेता औषधांचा वापर करणे

जैविक उपाय महत्त्वाचे का? | Organic Cotton Farming:

रासायनिक औषधांबरोबरच शेतकऱ्यांनी जैविक उपायांचा अवलंब करणे आवश्यक आहे.

• ट्रायकोग्रामा किडींचे नियंत्रण करते.

• फेरोमोन ट्रॅप्स कीड लवकर ओळखण्यास मदत करतात.

• सेंद्रिय फवारणीमुळे जमिनीची सुपीकता टिकून राहते.

निष्कर्ष:

कापूस पिकावर डोमकळ्यांचा (Pink Bollworm) प्रादुर्भाव हा शेतकऱ्यांसाठी गंभीर आव्हान आहे. उत्पादन घट टाळण्यासाठी Cotton Crop Protection उपाय काटेकोरपणे राबवणे गरजेचे आहे. वेळेत निरीक्षण, योग्य फवारणी आणि पीक फेरपालट केल्यास नुकसान मोठ्या प्रमाणात टाळता येऊ शकते.