हंगामपूर्व पिकांना मिलीपीड किडीचा धोका, पहा काय आहेत उपाययोजना...
16-06-2025
हंगामपूर्व पिकांना मिलीपीड किडीचा धोका, पहा काय आहेत उपाययोजना...
मे महिन्यात दमदार पावसानंतर शेतकरी आनंदाने पेरणीसाठी शेतात उतरले. मात्र, जूनच्या पहिल्याच आठवड्यात पावसाने दडी मारली आणि त्यातच मिलीपीड किडीचा प्रकोप सुरू झाला. ही कीड प्रामुख्याने हंगामपूर्व पेरणी केलेल्या पिकांवर हल्ला करत असून अनेक शेतकऱ्यांना दुबार पेरणी करावी लागत आहे.
प्रादुर्भावाचे कारण:
- ही कीड निशाचर असून ‘वाणी’ किंवा ‘पैसा’ नावाने ओळखली जाते.
- मादी एकावेळी ३०० पर्यंत अंडी घालते.
- जमिनीतील आर्द्रता आणि दमट हवामान किडीच्या वाढीस पूरक ठरते.
- बीजांकुर, कोवळी पाने, मुळे खाल्ल्याने पिकाची वाढ खुंटते.
कोणत्या पिकांना धोका?
- सोयाबीन
- मूग
- उडीद
- मका
- भुईमूग
इतर खरीप पिकांची लहान रोपे
काय होतो परिणाम?
पेरणी खर्च वाया
पीक सुकते, वाढ खुंटते
दुबार पेरणीची गरज
आर्थिक नुकसान, उत्पादन घट
मिलीपीड किड नियंत्रणासाठी उपाययोजना:
पेरणीपूर्व उपाय:
कार्बोसल्फान (6% ग्रॅन्युल्स), क्लोरपायरीफॉस (20% ग्रॅन्युल्स), फिप्रोनिल (0.3%)
प्रमाण:
- ५ किलो कीटकनाशक + ५० किलो शेणखत
- हे मिश्रण १ हेक्टर क्षेत्रात पसरवावे.
उगवणीनंतर उपाय:
- क्लोरपायरीफॉस 20 ईसी – ३७.५ मिली / १० लिटर पाणी
- संध्याकाळी मुळ्याजवळ ड्रेचिंग पद्धतीने फवारणी करावी.
शारीरिक नियंत्रण:
- शेतातील पालापाचोळा, कचरा साफ ठेवावा.
- रात्री गवताच्या ढिगात जमा झालेले कीटक नष्ट करावेत.
मीठ किंवा साबणाच्या पाण्यात टाकून त्यांचा नाश करावा.
बीजप्रक्रिया करूनच पेरणी करा:
बीजप्रक्रिया केलेल्या बियाण्यात प्रादुर्भाव कमी दिसतो.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे सल्ले:
प्रादुर्भाव दिसताच तत्काळ नियंत्रण करा.
कीटकनाशक वापरताना सुरक्षा नियम पाळा.
गरज पडल्यास योग्य वेळी दुबार पेरणी करा.
हवामानाचा प्रभाव:
कोरडे वातावरण असले तरी जमिनीत आर्द्रता असेल तर किडीचा धोका अधिक असतो. म्हणूनच, नांगरणीपूर्वी आणि पेरणीनंतर कीड नियंत्रणाचे नियोजन आवश्यक आहे.
निष्कर्ष:
शेतकऱ्यांनी या काळात सतर्क राहून योग्य उपाययोजना केल्या, तर मिलीपीड किडीचा प्रादुर्भाव नियंत्रणात आणता येतो. वेळेवर नियंत्रण केल्यास पिकांचं रक्षण होऊन उत्पादनही वाढू शकतं.
