मका बाजारभावात मोठी घसरण – शेतकऱ्यांमध्ये चिंता

2025–26 रब्बी हंगामात मक्याचे भाव तब्बल ₹600–800 ने MSP पेक्षा कमी झाले आहेत. काही बाजारात प्लांट क्वालिटी मका ₹2,000/क्विंटलच्या दराने विकला जात आहे, तर हमीभाव त्यापेक्षा जास्त असूनही मागील 2.5 वर्षातील सर्वात नीचांकी स्थिती बाजाराने गाठली आहे.

 मका दर का कमी झाले? प्रमुख कारणे

 उत्पादनात 9% वाढ

• लागवड क्षेत्र वाढल्याने उत्पादन 428–440 लाख टन पोहोचण्याचा अंदाज
• पुरवठा जास्त → बाजारभाव कमी

 इथेनाॅलसाठी मका ऐवजी स्वस्त पर्याय

 त्यामुळे इथेनाॅल उद्योगाने तांदूळ आणि ऊस निवडले, ज्यामुळे मक्याची मागणी कमी

 सरकारी खरेदी संथ

• MSP खरेदी केंद्रांना परवानगी मिळाली पण प्रक्रिया धीमी
• प्रत्यक्ष खरेदी सुरू नसल्याने शेतकऱ्यांना बाजार भावावर विकावे लागते

 भावांतरचा अभाव

मध्य प्रदेशात सोयाबीनसाठी मिळालेल्या भावांतर योजनेसारखी योजना मक्यासाठी गरजेची

 पुढील अंदाज

• भाव ₹2,000–₹2,200 पर्यंत मर्यादित राहण्याची शक्यता
• भाववाढ पूर्णपणे शासनाच्या धोरणावर अवलंबून
• इथेनाॅल धोरण सुधारल्यास / खरेदी जलद केल्यास बाजार स्थिर होईल

 शेतकऱ्यांसाठी सल्ला

 थेट बाजारात विक्रीऐवजी खरेदी केंद्रांपर्यंत माल पोहोचवा
 दर्जेदार आणि सुकवलेला मका वेगळा ठेवा – जास्त दर मिळतो
  FPO द्वारे सामूहिक विक्री फायदेशीर
 भावांतार योजनेसाठी सक्रिय मागणी करा

 निष्कर्ष

• उत्पादन वाढ + धोरणातील बदल + मंद सरकारी खरेदी = मक्याचे भाव कोसळले
• अल्पकालीन सुधारणा कठीण
• शेतकरी, उद्योग आणि धोरणकर्ता एकत्र आल्यासच परिस्थिती बदलू