महाराष्ट्रातील दुग्ध उत्पादनाचा ताजा अहवाल

महाराष्ट्रातील दुग्ध उद्योगाचा नवीन अहवाल जाहीर झाला असून पुणे आणि नाशिक विभाग दूध उत्पादनात राज्यात अग्रस्थानी आहेत, तर कोकण आणि विदर्भातील अमरावती–नागपूर विभाग मागे असल्याचे स्पष्ट झाले आहे. पशुपालन आणि डेअरी व्यवसायावर आधारित ग्रामीण अर्थव्यवस्थेसाठी ही आकडेवारी महत्त्वाची आहे.

 विभागनिहाय दुग्ध उत्पादन (लाख मेट्रिक टन)

 वाढीमागची कारणे

पुणे–नाशिक विभागात:

• संगठित डेअरी नेटवर्क मजबूत
• चारा उपलब्धता आणि आधुनिक डेअरी सुविधा
• मोठी शहरी बाजारपेठ व उच्च मागणी
• प्रगत पशुपालक आणि सहकारी संस्था

कोकण–विदर्भ विभागात:

• चाऱ्याची टंचाई
• संकलन केंद्रांची कमतरता
• सहकारी डेअरींचा ऱ्हास
• भूगोल आणि जनावरांची मर्यादित संख्या
• उत्पादन खर्च वाढ

 अडचणी व उपाय

 निष्कर्ष

• पुणे आणि नाशिक हे दुग्ध उत्पादनात राज्याचे नेतृत्व करणारे विभाग
• कोकण–विदर्भ विभागासाठी विशेष दुग्धविकास आराखडा अत्यावश्यक
• धोरणात्मक गुंतवणूक व सहकार्य मॉडेल मजबूत केल्यास उत्पादनात मोठी वाढ संभव

 शेतकऱ्यांसाठी संदेश

 दुग्ध व्यवसाय शेतीपूरक उत्पन्नाचा सर्वोत्तम पर्याय
 वैज्ञानिक पद्धती + सुधारित जाती + सहकारी नेटवर्क → अधिक नफा
 आधुनिक डेअरी मॉडेल, बायोगॅस, चारा बँक, थंड साखळी यांचा विचार करा

 पुढील पाऊल

जर तुम्हाला हवे असल्यास:

• मार्केट आधारित दूध दर रिपोर्ट
• डेअरी प्रोजेक्ट खर्च–नफा कॅल्क्युलेश