जनावरांसाठी नवीन चारा! बनविण्याची पद्धत आणि फायदे जाणून घ्या
19-07-2025

चाऱ्याच्या टंचाईवर आधुनिक उपाय
पावसाळ्याच्या सुरुवातीला अनेक शेतकरी आणि पशुपालक हिरव्या चाऱ्याच्या टंचाईमुळे त्रस्त असतात. यंदा काही पुढारलेल्या पशुपालकांनी या समस्येवर शहाणपणाने तोडगा काढला – हायड्रोपोनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून त्यांनी कमी जागेत आणि कमी खर्चात पौष्टिक हिरवा चारा तयार करण्यास सुरुवात केली आहे.
हायड्रोपोनिक चारा म्हणजे काय?
हायड्रोपोनिक म्हणजे मातीशिवाय पाण्यात किंवा दमट वातावरणात रोपे उगमास आणण्याची पद्धत. या तंत्रज्ञानाचा वापर करून मक्याचे दाणे भिजवून आणि मोड आणून तयार केलेला चारा जनावरांसाठी अतिशय पौष्टिक आणि फायदेशीर असतो.
हिरव्या चाऱ्याची टंचाई आणि उपाय
जूनमध्ये समाधानकारक पाऊस न झाल्याने बुलढाणा जिल्ह्यात आणि खामगाव तालुक्यात हिरव्या चाऱ्याचा मोठा तुटवडा जाणवला.
जुलैमध्ये थोडा पाऊस झाला, पण तरीही अनेक ठिकाणी चारा अपुरा होता.
अशा वेळी काही पशुपालकांनी घरच्या घरी हायड्रोपोनिक पद्धतीने चारा तयार करण्याचा प्रयोग केला.
ही पद्धत कमी जागा, कमी पाणी आणि कमी खर्चात वापरता येते.
हायड्रोपोनिक चारा कसा तयार करायचा?
मक्याचे दाणे २४ तास पाण्यात भिजवून ठेवा.
त्यानंतर ओलसर गोणपाटात (गुणपट्टीत) पसरवा आणि मोड येऊ द्या (1-2 दिवस लागतात).
मोड आलेले दाणे प्लास्टिक ट्रेमध्ये किंवा मातीच्या टोपल्यात टाका.
एका ट्रेमध्ये साधारण ४०० ग्रॅम मका टाकता येतो.
प्रत्येक २ तासांनी थोडे पाणी शिंपडा (फवारणी करावी).
८ दिवसांत हिरवा गव्हासारखा चारा तयार होतो.
१२ दिवसांत चारा जनावरांना खायला द्यायला तयार होतो.
प्रत्येक ट्रेमधून सुमारे ६ किलो चारा मिळतो.
हा चारा जनावरांसाठी कसा फायदेशीर आहे?
हा चारा १००% सेंद्रिय आहे.
त्यामध्ये प्रथिने, कार्बोदके, जीवनसत्त्वे आणि सूक्ष्म अन्नघटक मुबलक प्रमाणात असतात.
भरड धान्याच्या तुलनेत:
अधिक पौष्टिक
अधिक चविष्ट
पचायला हलका
जनावरे आवडीने खातात.
जनावरांची तब्येत सुधारते आणि दूध उत्पादनात वाढ होते.
हायड्रोपोनिक चाऱ्याचे फायदे
✅ कमी जागा आणि कमी पाणी लागतो
✅ १००% सेंद्रिय, कोणतेही रासायनिक खत नाही
✅ चाऱ्याच्या टंचाईवर उपाय
✅ भरड धान्याच्या तुलनेत खर्चात बचत
✅ वर्षभर उत्पादन शक्य
शेवटी...
हायड्रोपोनिक पद्धतीने तयार होणारा चारा हा आजच्या काळात एक शाश्वत आणि सोपा पर्याय ठरत आहे. तो जनावरांच्या आरोग्यासाठी चांगला, शेतीसाठी फायदेशीर, आणि पशुपालकांसाठी आर्थिकदृष्ट्या उपयोगी आहे.
चाऱ्याच्या टंचाईवर हा एक प्रभावी उपाय ठरतोय — आणि भविष्यात अधिकाधिक शेतकऱ्यांनी ही पद्धत स्वीकारली, तर आपली पशुपालन व्यवस्था अधिक सक्षम होऊ शकेल.