परभणी जिल्ह्यात केळी व आंबा शेतकऱ्यांना ७.४९ लाखांची विमा भरपाई मंजूर — हवामान आधारित फळपीक विमा योजनेअंतर्गत मदत

परभणी जिल्ह्यात यंदा तापमानातील अनियमित बदल आणि हवामानातील चढ-उतारामुळे फळपिकांना मोठ्या प्रमाणात फटका बसला. या नुकसानीसाठी हवामान आधारित फळपीक विमा योजना 2024 – अंबिया बहार अंतर्गत केळी व आंबा उत्पादक शेतकऱ्यांना एकूण ₹7,49,662 भरपाई मंजूर करण्यात आली आहे.

ही भरपाई मंजूर झाल्याचे कृषी विभागाकडून जाहीर झाले असले, तरी अजून प्रत्यक्ष रक्कम खात्यात न आल्याने शेतकऱ्यांमध्ये संभ्रम कायम आहे.

 किती शेतकरी लाभार्थी?

या योजनेत परभणी तालुक्यातील १४ मंडलांतील ३७७ शेतकऱ्यांनी 2024–25 अंबिया बहारासाठी अर्ज केला होता. त्यांनी मिळून सुमारे ₹12.74 लाख हप्ता भरून 243.27 हेक्टर क्षेत्रासाठी ₹1.24 कोटीपेक्षा जास्त विमा संरक्षण घेतले होते.

त्यापैकी नुकसानीचा दावा पात्र ठरलेल्या शेतकऱ्यांचा तपशील:

 केळी उत्पादक

▪ १८ शेतकरी
▪ संबंधित मंडळे : सिंगणापूर, कासापुरी, केकरजवळा इ.
▪ मिळणारी रक्कम : ₹32,179 प्रति हेक्टर

 आंबा उत्पादक

▪ ११ शेतकरी (बनवस मंडल)
▪ मिळणारी रक्कम : ₹93,500 प्रति हेक्टर

एकूण मिळून २५ शेतकऱ्यांना ₹7.49 लाख इतकी मदत मंजूर झाली आहे.

 तापमानातील बदलांचा फळपिकांवर मोठा परिणाम

हवामानातील वेगाने बदलणारे तापमान, थंडी-ऊब वाढ-कमी आणि अनियमित वारे यामुळे फळपिकांचे वाढीचे चक्र विस्कळीत होते. केळी, आंबा, संत्रा किंवा डाळिंब यांसारखी फळपिके तापमानातील चढ-उताराला अतिशय संवेदनशील असतात.

याच कारणामुळे या वर्षी अंबिया बहारात अनेक भागात:

• फुलगळ
• कोवळ्या कळ्यांचे नुकसान
• वाढ खुंटणे
• गारठ्याचा परिणाम

अशी हानी शेतकऱ्यांना सहन करावी लागली.

 भरपाई मंजूर, पण अजून खातेभरती नाही!

कृषी विभागाने नुकसानीचा अंदाज व पडताळणी करून भरपाई मंजूर केली असली, तरी संबंधित विमा कंपनीने ती अजूनही शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा केलेली नाही, अशी माहिती उपलब्ध आहे.

शेतकऱ्यांनी वर्षभर हा हप्ता भरून संरक्षण घेतलेले असते, त्यामुळे वेळेवर रक्कम न मिळाल्यास:

• नवीन हंगामाची तयारी
• खत, औषधे, शेती कामगार खर्च
• बँकेची कर्जफेड

या सर्वांवर थेट परिणाम होतो.

 फळपीक विमा योजना का महत्त्वाची?

हवामान आधारित फळपीक विमा योजना (WBCIS) फळबागांसाठी अत्यावश्यक मानली जाते, कारण:

• हवामान केंद्रांच्या डेटावर भरपाई ठरते
• नुकसान पंचनाम्यावर अवलंबून राहत नाही
• तापमान, पाऊस, आद्र्रता इत्यादींच्या आधारे भरपाई
• कमी हप्त्यात मोठे संरक्षण

केळी, आंबा, डाळिंब, द्राक्षे, पपई आदी पिकांसाठी महाराष्ट्रात ही योजना मोठ्या प्रमाणात स्वीकारली जात आहे.

 शेतकऱ्यांनी पुढे काय करावे?

• आपल्या बँक खात्याची KYC / आधार लिंकिंग तपासा
• विमा कंपनी किंवा कृषी कार्यालय येथे संपर्क साधून रक्कम वितरणाची माहिती घ्या
• पुढील बहारासाठी योजनेचा लाभ घ्यायचा असल्यास वेळेवर नोंदणी करा
• हवामानाच्या सूचना नियमितपणे तपासा

 निष्कर्ष

परभणीतील फळबाग शेतकऱ्यांना हवामान बदलामुळे मोठी हानी झाली असली, तरी विमा योजनेअंतर्गत काही प्रमाणात आर्थिक दिलासा मिळत आहे. मात्र भरपाई लवकरात लवकर खात्यात जमा होणे हेच शेतकऱ्यांचे प्रमुख अपेक्षित पाऊल आहे.