संत्रा शेतीसाठी संपूर्ण  गोष्टी: आपलं नारंगी उत्पादन

संत्रा लागवडीसाठी जमिनीची निवड एक महत्त्वाची प्रक्रिया आहे, ज्यामुळे उत्तम पिकाची निर्मिती संपली पहिली गरजेची आहे. संत्रा बागेच्या दक्षिण-पश्चिम दिशेला जैविक कुंपण करणे हे अत्यंत महत्त्वाचं कारण त्या दिशेची सुरक्षा करताना पिकांसाठी अद्भुत अनुकूल स्थिती मिळते.

लागवड करण्यासाठी, पहिल्या टप्प्यात एक हेक्टर क्षेत्र निवडावा, त्यानंतर अर्धा-अर्धा हेक्टरच्या पट्टीत क्षेत्र वाढवावे. या माध्यमाने संत्रा बागेची जोपासना करताना अडचणी येत नाही. लागवड करण्यासाठी निवडलेले क्षेत्र मोठे असल्यास, सलगपणे एकच पट्टा समजून लागवड केली जाते आणि निवडलेल्या क्षेत्राचे आधी १/२ हेक्टर पट्टे वाढवून घ्यावे.

काही भागात निवडलेली जमीन सपाट असते. तेथे सपाटीकरण करण्याची गरज नाही. या बाबीत, उताराची जमीन असल्यास जवळजवळ बांध घालून जमीन सपाट न करता लागवड केली जाते. याची चुकी लक्षात घेतल्यास, प्रत्येक क्षेत्रामध्ये ठराविक उतार राखूनच सपाटीकरण करायला हवे. त्याचबरोबर काही ठिकाणी पाणी साचून राहायला नको यासाठी जमिनीस तिचा मूळचा सुसंगत असा ढाळ (उतार) असावा. हलक्या जमिनीत निचरा चांगला होतो;

पण जमिनीतील वरच्या थरातील मातीची धूप होण्याची शक्‍यता असते आणि खालच्या थरातून मोठ्या प्रमाणात अन्नद्रव्ये झिरपून जाण्याची शक्‍यता असते. तेव्हा जमिनीचा प्रकार कसाही असो आणि जमिनीचा उतार मूळचा कितीही असो, शास्त्रीय पद्धतीने सपाटीकरण करणे हे आवश्‍यक आहे.

जमिनीच्या मगदुराप्रमाणे आणि उताराच्या प्रमाणाचे अवलोकन करून क्षेत्रामध्ये आणि बाजूने चर काढावेत. इथे वाढलेल्या उच्च औसताने नकारात्मक परिणामांची शक्‍यता आहे. उतारास समांतर, उतारास आडवे चर खोदून ते एकमेकांशी मिळतील आणि त्यातील पाण्याचा निचरा एका ठिकाणी जमा होईल हे निश्चित करायला मदत करते.

बागेभोवती कुंपण असल्याने जनावरांपासून, माणसांच्या वर्दळीपासून संरक्षण होते. याशिवाय, हिवाळ्यातील थंडीची लाट आणि उन्हाळ्यातील उष्ण वारे यांपासून संत्रा पिकाचे संरक्षण होते. संत्रा बागेच्या दक्षिण-पश्चिम दिशेला जैविक कुंपण करणे हे अत्यंत महत्त्वाचं कारण त्या दिशेची सुरक्षा करताना पिकांसाठी अद्भुत अनुकूल स्थिती मिळते. कुंपणाची निवड आणि लागवड करताना कुंपणाचा अपाय संत्रा बागेस आणि शेजाऱ्यांना होणार नाही याची काळजी घ्यावी.

कुंपणासाठी झाडे:

1. बिनकाटेरी झाडे-झुडपे - खडसणी (सुरू), ड्य्रुपिंग अशोका, कडुनिंब, जांभूळ, कण्हेर, मलबेरी, गुलमेहंदी, सिल्व्हर ओक.
2. काटेरी झुडपे - विलायती चिंच, रामकाठी बाभूळ, निवडुंग, बोराटी, बाभूळ, सागरगोटी, चिलार, घायपात, करवंद, बोगनवेल.

हवामान:

संत्र्याच्या झाडाची वाढ १३ ते ३७ अंश से. ग्रे. या तापमानाच्या कक्षेत उत्तमरित्या होते. या पिकाला उष्ण व किंचित दमट हवामान, ३७० मि. मी. पाऊस आणि ५० ते ५३ टक्के हवेतील आद्रता चांगली मानवून झाडाची वाढ चांगल्या प्रकारे होते.

जमीन:

संत्रा लागवडीकरिता योग्य जमीन -
1. जमिनीचा पोत - मध्यम काळ्या पोताची
2. पाण्याचा उत्तम निचरा होणारी
3. एक ते दीड मीटर खोलीची व त्याखाली कच्चा मुरूम असणारी
4. जमिनीचा सामू ६.५ ते ७.५ एवढा असावा
5. चुनखडीचे प्रमाण १० टक्केपेक्षा कमी
6. पावसाळ्यात पाण्याची पातळी दोन मीटरच्या खाली असावी
7. जमिनीची क्षारता ०.५ डेसिसायमन/ मीटरपर्यंत असावी

खत व्यवस्थापन:

संद्रिय खते फुलोरा येण्याच्या १ ते २ महिने आधी दिली जातात. तर रासायनिक खते फुलो-याच्या अगोदर, फळ पोसत असतांना व जानेवरी-फेब्रुवारी तसेच जुन-जुलै महिन्यात दिली जातात