डिसेंबरमध्ये युरिया विक्रीत २०% वाढ; डीएपी विक्री घटली तरी खतांचा साठा पुरेसा – केंद्र सरकारचा दावा

डिसेंबर महिन्याच्या पहिल्या दोन आठवड्यांत देशभरात युरिया खताच्या विक्रीत लक्षणीय वाढ नोंदवली गेली आहे. याच कालावधीत डीएपी व काही इतर खतांच्या विक्रीत घट दिसून आली असली, तरीही केंद्र सरकारने देशात सर्व प्रकारच्या खतांचा साठा पुरेसा असल्याचा दावा केला आहे. रब्बी हंगामाच्या पार्श्वभूमीवर ही माहिती शेतकऱ्यांसाठी दिलासादायक मानली जात आहे.

युरिया खताच्या विक्रीत मोठी वाढ

१ ते १२ डिसेंबर या कालावधीत देशातील युरिया विक्री सुमारे २० टक्क्यांनी वाढली आहे. मागील वर्षी याच कालावधीत सुमारे १७.९७ लाख टन युरिया विक्री झाली होती, ती यंदा वाढून २१.५५ लाख टनांपर्यंत पोहोचली आहे.
चांगला मॉन्सून, रब्बी पिकांची सुधारलेली स्थिती आणि खतांची उपलब्धता यामुळे युरियाची मागणी वाढल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे.

डीएपी आणि इतर खतांच्या विक्रीत घट

युरियाच्या तुलनेत डीएपी खताच्या विक्रीत मात्र घट नोंदवली गेली आहे. मागील वर्षी ४.७६ लाख टन असलेली डीएपी विक्री यंदा घटून ४.२२ लाख टनांवर आली आहे.
संयुक्त (कॉम्प्लेक्स) खतांच्या विक्रीत थोडी वाढ दिसून आली असून ती ५.४५ लाख टनांपर्यंत पोहोचली आहे. एमओपी आणि एसएसपी या खतांच्या विक्रीत मात्र किरकोळ घट झाल्याचे आकडेवारी सांगते.

देशातील खत साठ्याची सध्याची स्थिती

१२ डिसेंबर रोजी देशात खालीलप्रमाणे खतांचा साठा उपलब्ध असल्याची माहिती कृषी मंत्रालयाने दिली आहे:

• युरिया – ६६.५६ लाख टन

• डीएपी – २०.६७ लाख टन

• एमओपी – ७.०९ लाख टन

• संयुक्त खते – ४०.१३ लाख टन

• एसएसपी – २०.९६ लाख टन

या साठ्याच्या आधारे डिसेंबर महिन्यातील खतांची गरज सहज भागवता येईल, असा सरकारचा दावा आहे.

डिसेंबरसाठी अंदाजित खत मागणी

कृषी मंत्रालयाच्या अंदाजानुसार डिसेंबर महिन्यात देशात खालील प्रमाणात खतांची मागणी राहण्याची शक्यता आहे:

• युरिया – ४३.७८ लाख टन

• डीएपी – ८.१३ लाख टन

• एमओपी – २.८० लाख टन

• संयुक्त खते – १५.२६ लाख टन

• एसएसपी – ४.८५ लाख टन

उपलब्ध साठा पाहता ही मागणी व्यवस्थापनाच्या दृष्टीने अडचणीची नाही, असे सरकारचे म्हणणे आहे.

सरकारची भूमिका आणि आयात धोरण

संसदेतील चर्चेदरम्यान केंद्रीय अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी देशात युरियाची कोणतीही टंचाई नसल्याचे स्पष्ट केले आहे. युरियाची वाढलेली विक्री ही चांगल्या पावसामुळे आणि शेतीतील हालचाली वाढल्यामुळे असल्याचे त्यांनी सांगितले.

तसेच चालू आर्थिक वर्षात खत अनुदानासाठी मोठी आर्थिक तरतूद करण्यात आली आहे. गरज भासल्यास युरियाची आयात सुरू ठेवण्यात येत असून, ऑक्टोबरमध्ये मोठ्या प्रमाणात आयात करण्यात आली आहे. नोव्हेंबर–डिसेंबरमध्येही अतिरिक्त आयातीची तयारी सरकारने ठेवली आहे.

शेतकऱ्यांसाठी याचा अर्थ काय?

• युरिया उपलब्धतेबाबत सध्या घबराटीची गरज नाही

• रब्बी हंगामासाठी खत पुरवठा सुरळीत राहण्याची शक्यता

• डीएपीसह इतर खतांचा संतुलित वापर करण्याचा सल्ला

• शिफारशीनुसार खत व्यवस्थापन केल्यास खर्च कमी होऊन उत्पादन वाढू शकते

हे पण वाचा 

• रब्बी हंगामात कोणत्या पिकांसाठी किती खत द्यावे?

• डीएपीऐवजी नॅनो डीएपी व नॅनो युरिया वापरण्याचे फायदे

• खत अनुदान योजना: शेतकऱ्यांना किती फायदा मिळतो?

• रब्बी पिकांसाठी खत व्यवस्थापनाचे शास्त्रीय सूत्र